Zoeken naar consensus over de Polderheuvel

Brainstorm over Nieuw-West, Tuinen van West en de Polderheuvel

De opgave

De opgave is het vinden van consensus over Tuinen van West en de Polderheuvel tussen het Stedelijk Evenementenbureau/stadsbestuur en bewoners. Want bewoners ervaren veel overlast van de evenementen in Tuinen van West. Het debat is de afgelopen jaren gepolariseerd. Hoe kon dit geschil zo oplopen? Voor veel bewoners is de rek eruit en loopt de emmer met irritatie en gevoel van onrecht over.

Goede reden om eerst te kijken in een ruimer verband, naar wat er allemaal speelt in de omgeving, waardoor die rek eruit is. Dat betekent ook verder kijken dan alleen de festivaloverlast.

De irritatie van de bewoners

Bewoners zijn boos over de wijze waarop het stadsbestuur de dance-evenementen in Tuinen van West mogelijk heeft gemaakt. 'Geen dance-evenementen' gaf het locatieprofiel in 2018 aan. Toch werden ze gehouden op de Polderheuvel. De bezwaren daartegen zijn gegrond verklaard omdat de evenementen geweigerd hadden moeten worden ter bescherming van het woon- en leefklimaat. In 2020 is vervolgens een nieuw locatieprofiel opgesteld dat dance-evenementen wel toestaat. Er is niets toegevoegd ter bescherming van het woon- en leefklimaat. Bewoners zien een juridisch spelletje.
Bewoners ervaren veel overlast van de evenementen in Tuinen van West. Daarbij komt de cumulatie van andere bronnen van geluidsoverlast van evenementen zoals de sportparken, het Sloterpark (Loveland 2022) en incidenteel ook Lofi en Thuishaven (misschien binnenkort aangevuld met Boiler Room?) en zelfs enkele tuinparken, die het inmiddels ook niet meer zo nauw nemen met rekening houden met de buren.
En dan is er ook de cumulatie van vliegtuiglawaai en de Westrandweg. Dit ervaren omwonenden als ongewenst geluid en is vaak uitermate hinderlijk aanwezig.
Nieuw-West kampt met grootstedelijke problematiek. De leefbaarheid staat onder druk, met name in de wijken Geuzenveld en Osdorp, grenzend aan de Tuinen van West. Het gaat om een opeenstapeling van problemen zoals armoede, uitsluiting, criminaliteit, geweld in de openbare ruimte en straatintimidatie.
Nieuw-West is het grootste stadsdeel van Amsterdam en heeft de minste handhavers. Er is hoe dan ook een probleem met de beschikbaarheid/inzet van de politie. Burgers voelen zich onveilig.
Er is met het opheffen van bus 21 geen goed OV meer (in een stadsdeel zo groot als Arnhem!). Het Rijk en de gemeente investeren in de NZ-lijn naar Schiphol en Hoofddorp en in het Zuidasdok maar er is geen geld om de Ringlijn – belangrijk voor Nieuw-West – door te trekken naar het CS.
Tuinen van West moet - zoals alle parken en recreatiegebieden - van de gemeente aan een verdienmodel voldoen. Bewoners krijgen te horen dat de dance-evenementen niet bespreekbaar zijn en noodzakelijk zijn voor het onderhoud van Tuinen van West. Dit geeft een patstelling en staat op gespannen voet met het eco-concept dat is vastgelegd voor Tuinen van West.
Het laatste ecologische grondgebied van Amsterdam, de Lutkemeerpolder, wordt mogelijk opgeofferd voor een distributiecentrum met als gevolg een enorme vrachtwagendruk op de directe omgeving. Een grote groep, waaronder vooraanstaande biologen, ijvert voor een eco-voedselpark en weert zich tegen de ontwikkeling van het distributiecentrum. Er is veel onbegrip van bewoners voor het opofferen van de natuur terwijl er juist een tekort is aan natuur en een dringende noodzaak van meer biodiversiteit.
De Osdorperweg is een op slappe veengrond aangelegde landweg die al langer bestaat dan de stad zelf. Het is een racebaan en levensgevaarlijk voor voetgangers en fietsers. De herinrichting verloopt moeizaam, de gemeente luistert vooral naar de ondernemers. Bewoners die mee willen denken over het weren van onnodig zwaar vrachtverkeer en de weg als doorgaande route, voelen zich niet serieus genomen en zijn na jarenlang overleg uit de overleggroep gestapt. De Osdorperweg is een groot verkeersinfarct tijdens de dance-evenementen.

Onze analyse

Amsterdam wil 'European city of dance events' zijn en wijst de Tuinen van West aan als geschikte locatie voor dance-evenementen. Maar dat staat in schril contrast met de gemeentelijke opdracht 'Topstad voor al haar Inwoners'.
Tevredenheidsonderzoek geeft aan 'Bewoners Nieuw-West minst tevreden van de hele stad'.
Mensen die een huis zoeken noemen expliciet Nieuw-West waar ze niet willen wonen (zie ook de artikelen in Het Parool over woningzoekenden). Het stadsdeel staat negatief bekend met een tekort aan diversiteit onder de bewoners, te veel bewoners met dezelfde culturele achtergrond, met een sociaal-economische achterstand, er is veel criminaliteit ensprake van ondermijning.
Hoe wordt Nieuw-West weer geliefd voor bewoners? Vergelijk Nieuw-West met wat ooit de Staatsliedenbuurt was, destijds werd geïnvesteerd in de Westergasfabriek en Westerpark en werd de buurt aantrekkelijk voor woningzoekenden en zelfs trendy. Een aantrekkelijk Tuinen van West is mogelijk ook een ideale toevoeging aan Nieuw-West, om daar de kwaliteiten op te waarderen.
De bewoners van Nieuw-West zijn niet de doelgroep van de dance-evenementen in Nieuw-West en de vraag is in hoeverre grootschalige dance-evenementen misschien zelfs de segregatie vergroten. Sluiten de dance-evenementen dan misschien aan bij de behoefte van de inwoners van West, of bij de behoefte van de bewoners van de gehele stad? Dit dient echt onderzocht te worden.
De bezoekers van de dance-evenementen komen om te feesten en hebben weinig gemeenschappelijks met de bewoners en de omgeving.
Wat is de beste keuze voor Tuinen van West? Slechts enkele weekenden per jaar in gebruik voor grootschalige dance evenementen en de rest van het jaar min of meer braakliggend zonder activiteit? Of Tuinen van West inrichten als een unique sellingpoint voor het stadsdeel om nieuwe bewoners te trekken en het woon- en leefklimaat te vergroten. En zelfs een bovenwijkse uitstraling te verwerven door de relatie van het gebied met het achterland te versterken.
Deskundigen geven aan dat er een tekort aan groene locaties in de stad is en dat het tekort de komende jaren alleen maar zal toenemen. Wij staan daarnaast voor de opgave om het aandeel beschermde natuur en biodiversiteit te vergroten.
Uit de Groenvisie van de stad: 'Geen verdichting zonder vergroening' en 'Een omgeving met bomen en planten blijkt een positief effect te hebben op de veerkracht van mensen. Groen maakt hun leven betekenisvol en dat is essentieel voor lichamelijke en geestelijke gezondheid.'
Uit de Hoofdgroenstructuur 2050: 'Groen maakt de stad leefbaar en het draagt bij aan de mentale en fysieke gezondheid van haar bewoners'. Tuinen van West heeft in de Hoofdgroenstrcutuur als kenmerk het groentype 'Landschap' gekregen met onder andere de invulling: 'Kleinschalige evenementen met landschapsbeleving: sport, voedsel, muziek, buitentheater en open dagen' en 'De gebruiksdruk is laag tot gemiddeld.' Dit komt overeen met het locatieprofiel van Tuinen van West uit 2018.
Om de leefomgevingskwaliteit voor Amsterdammers te vergroten is voldoende wijks- en bovenwijks groen noodzakelijk, zo geven alle onderzoeken aan. En ook het klimaat en het Amsterdams milieu varen er wel bij wanneer het groen en de biodiversiteit worden versterkt en de Polderheuvel wordt herontworpen als een bovenwijks stadspark.
Dit betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden hoe het beschikbare groen wordt ingezet. Tuinen van West, in het bijzonder de inrichting van de Polderheuvel, biedt daartoe unieke kansen mits dit gebied uit het huidige isolement van onaantrekkelijkheid wordt verheven tot een graag bezochte locatie, gedurende 360 dagen per jaar.
Een heldere doelstelling in plaats van het huidige hinken op twee gedachten: kleinschalige recreatie zoals een picnick met familie en vrienden, aantrekkelijk voor wandelaars, als fietsknooppunt voor de wijde omgeving van het Twiske, Spaarnwoude en de Haarlemmermeer en kleine evenementen voor omwonenden. In plaats van dance-evenementen die het gebied onaantrekkelijk maken voor deze activiteiten en ook nog eens vervuilend zijn voor het milieu.
Er is nooit degelijk onderzocht hoeveel bewoners van Amsterdam plezier aan dance-evenementen beleven. Terwijl er voldoende onderzoek is dat aantoont dat onder bewoners de wens en de noodzaak van groen groot is en dat er tegelijk een flink tekort is aan groen in de stad om aan die wens te kunnen voldoen.
De Hoofdgroenstructuur (p.25) geeft overigens ook aan dat gemeentelijke parken en groengebieden goed bereikbaar met het OV moeten zijn, dus vasthouden door het GVB aan het tekort aan OV is hiermee niet langer houdbaar en dat is tevens goed voor de aantrekkelijkheid van Geuzenveld.

Onze oplossing

Maak Nieuw-West weer aantrekkelijk voor bewoners en woningzoekenden. Tuinen van West is al een groen gebied, dus benut dat en ga het groen optimaal inzetten voor het klimaat, de biodiversiteit en de leefbare stad, in plaats van het gebied een groot deel van uitgerekend de zomerperiode, als mensen het meest behoefte hebben aan dat groen, af te sluiten vanwege de dance-evenementen.

Investeer het gemeenschapsgeld dat de dance-evenementen kosten in het aantrekken van bewoners die bijdragen aan meer diversiteit. Maak met een aantrekkelijk Tuinen van West het stadsdeel aantrekkelijk voor (nieuwe) bewoners.
Aantrekkelijk betekent ook daadwerkelijk vergroenen met bomen en beplanting van de Polderheuvel, dat nu een kil en nutteloos grasveld is dat incidenteel in de weekenden gebruikt wordt. Vergroenen voor 360 dagen per jaar uitloopgebied voor alle Amsterdammers.
Met zo'n parkachtig bovenwijks groen, gelegen binnen de kenmerkende landschappen van de Hollandse veenpolders, wordt een breder gebruik van de Polderheuvel mogelijk gemaakt:
- Voor kleine op doelgroepen gerichte evenementen en activiteiten (zoals een boerenmarkt);
- Een gezellige groene ontmoetings/datingsplek voor jongeren en alle Amsterdammers;
- Een plek waar mensen voor rust en verkoeling komen, om hun hond te laten rennen, waar ouders met kinderen naar de kinderboerderij en de speeltuin gaan;
- Een stedelijk uitloopgebied en een aantrekkelijk onderdeel in het fiets- en wandelknooppunten netwerk in de regio. Met ook een sportroute voor wandelaars/hardlopers
Als het gebied aantrekkelijker gemaakt wordt voor recreatief gebruik, krijgt het ook de potentie om druk bezocht te worden, met kansen voor een grotere bron van inkomsten voor de ondernemers in Tuinen van West.

Oproep

Wij roepen het stadsbestuur op om uitvoering te geven aan deze notitie door de haalbaarheid van het bovenstaande op een degelijke wijze te onderzoeken en welke strategie tot realisatie het meest succesrijk gevolgd kan worden.